آنچه در مورد سنگ حالب نمی دانید!

سنگ حالب یکی از بیماری های مجاری ادراری است که امروزه بسیاری از افراد به آن دچار می شوند. از آنجایی که کلیه از اندام بسیار حیاتی انسان می باشد و وظیفه تصویه خون را به عهده دارد، لذا در صورت ابتلا به بیماری های کلیه ممکن است دفع سموم بدن به خوبی انجام نشود و عملکرد سایر اندام ها به خطر بیافتد. لذا درمان بیماری های کلیه و درمان سنگ حالب بسیار ضروری می باشد. در این مقاله به چگونگی تشکیل سنگ حالب و روش های درمانی آن و نیز روش های پیشگیری از ایجاد آن خواهیم پرداخت.

سنگ حالب چیست؟

سنگ کلیه یکی از بیماری های دردناک و شایع اورولوژی است. در صورتی که سنگ کلیه در حالب گیر بیافتد، سنگ حالب ایجاد شده و منجر به درد و در صورت عدم دفع منجر به استفراغ، تب و یا عفونت می گردد. همچنین در صورت عدم درمان سنگ حالب در زمان درست ممکن است موجب نابودی کلیه شود. حالب در واقع مجرایی است که کلیه را به مثانه اتصال می دهد. قطر مجرای حالب به ضخامت یک رگ کوچک است، لذا هر چه اندازه یا سایز سنگ بزرگتر باشد می تواند منجر به عوارض شدیدتری گردد.

علل و علائم سنگ حالب چیست؟

سنگ حالب در واقع همان سنگ کلیه ایی است که از کلیه خارج شده و وارد حالب گردیده و موجب انسداد حالب می گردد. از دلایل ایجاد سنگ کلیه می توان به زمینه وراثت، تغدیه نامناسب، شرایط محیطی و عدم مصرف مایعات کافی و کم تحرکی اشاره نمود.

سنگ کلیه در اکثر موارد، مخصوصا  زمانی که دارای سایز کوچکی باشد و یا در مکان ثابتی باشد فاقد درد است. لیکن در صورت مسدود نمودن حالب یا تکان خوردن در کلیه دردناک می شود، بنابراین مهمترین علامت آن دردناک شدن در ناحیه کمر و پهلو می باشد. از علائم دیگر می توان به تکرر ادرار و سوزش حین ادرار، تغییرات حجم و وجود خون در ادرار، عفونت مجاری ادراری، فشار خون بالا و حالت تهوع را اشاره کرد. لذا در صورت مشاهده هر یک از موارد بالا ضروری است که هر چه سریعتر در خصوص درمان سنگ حالب یا درمان سنگ کلیه اقدام شود.

سنگ حالب چگونه تشخیص داده می شود؟

برای درمان سنگ حالب در وهله اول تشخیص بیماری بسیار مهم است. زمان مشاهده هر یک از علائم بیماری سنگ حالب یا سنگ کلیه، ضروری است که سریعا به پزشک متخصص مراجعه شود. پزشک معمولا در ابتدای مراجعه پس از تجویز مسکن و شل کننده های عضلانی به منظور تسکین درد و سرم به منظور رفع حالت تهوع، آزمایش کشت ادرار را به جهت بررسی و تشخیص عفونت، باکتری، خون و پروتئین در ادرار تجویزمی نماید.

همزمان با انجام آزمایش کشت ادرار، ضروری است که سونوگرافی به منظور بررسی بزرگ شدن کلیه انجام شود. در اکثر اوقات با انجام سونوگرافی امکان مشاهده سنگ حالب امکان پذیر نیست، ولی می توان سنگ کلیه را بررسی نمود. دلیل بررسی بزرگ شدن کلیه این است سنگ حالب موجب انسداد و عفونت کلیه می گردد. بنابراین، بهترین روش برای بررسی و تشخیص سنگ حالب انجام سی تی اسکن است. همچنین گاهی انجام عکس رنگی، پیلوگرافی وریدی نیز تجویز می شود. در برخی اوقات که جنس سنگ بسیار سخت باشد باید از گرافی شاده شکم نیز استفاده گردد.

درمان سنگ حالب و سنگ کلیه

کلیه از اندام های حیاتی انسان است و در صورتی که درمان سنگ حالب یا سنگ کلیه به موقع انجام نشود، خسارات جبران ناپذیری در پی خواهد داشت. به دلیل دردناک بودن و غیر قابل بودن تحمل بودن این عارضه، انجام درمان بسیار ضروری است. معمولا درمان ها فاقد درد بوده و نیازی به بستری یا استراحت های طولانی نمی باشد.

روش های درمان سنگ حالب

درمان این عارضه باید سریعا پس از تشخیص انجام شود. در ابتدا به بیمار توصیه می شود که از داروهای گشاد کننده حالب استفاده نموده و مصرف مایعات را به حداکثر افزایش دهد. در این مرحله ضروری است که بیمار تشویق به انجام تحرک و پیاده روی شود. شایان ذکر است که در برخی مواقع به دلیل بزرگی سنگ، جنس سخت بودن و ایجاد تب یا در صورت عدم دفع بعد از دو هفته ضروری است که از روش های دیگری به منظور درمان سنگ حالب استفاده شود. رایج ترین روش های درمانی سنگ حالب که می توان به کمک آن سنگ شکن را انجام داد، شامل سنگ شکنی برون اندامی با شاک ویو، سنگ شکنی درون اندامی (TUL)، جراحی لاپاراسکوپی سنگ حالب، جراحی باز سنگ حالب اشاره نمود.

۱- درمان با سنگ شکنی برون اندامی با شاک ویو

یکی از این روش های درمان سنگ حالب، انجام سنگ شکنی برون اندامی با شاک ویو (ESWL) است که یک ساعته و به صورت سرپایی انجام می شود. در صورت وجود سنگ های کوچکتر از یک سانتی متر و تشخیص سنگ با سونوگرافی یا گرافی ساده می توان از این روش استفاده نمود. در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا و امواج شوکی فراصوت اقدام به خرد کردن سنگ می شود. پس از خرد کردن، سنگ توسط ادرار دفع می گردد، البته امکان شکست این روش در درمان سنگ حالب بسیار زیاد می باشد.

۲- درمان با سنگ شکنی درون اندامی

این روش اصلی ترین روش برای درمان سنگ حالب است که نوعی جراحی محسوب می شود. این روش با بی هوشی کامل انجام شده و انجام بستری ضروری است. در این روش با استفاده از وسایل ظریف و سیستوسکپی، وارد مجاری ادرار شده و سنگ شکن انجام می شود. در این روش سنگ با کمک دستگاه خارج می شود.

۳- درمان با جراحی لاپاراسکوپی سنگ حالب

در صورتی که روش های بالا در درمان سنگ حالب بیمار کاربرد نداشته باشد، از این روش بهره گرفته می شود. در این روش با ایجاد سوراخ هایی در شکم و ورود به فضای شکمی، وارد حالب شده و سنگ خارج می گردد.

۴- درمان به وسیله جراحی باز سنگ حالب

امروزه تقریبا این روش منسوخ گردیده است. لیکن در مواردی که حال عمومی بیمار بسیار نامناسب باشد، به ناچار در موارد بسیار نادری از این روش استفاده می شود.

اقدامات پس از انجام درمان سنگ حالب

امروزه اغلب درمان های سنگ حالب به صورت بسته می باشد وبیمار دچار نقاحت های طولانی نمی شود. همچنین در اکثر موارد نیازی به بستری نمی باشد. توصیه می شود بعد از انجام سنگشکن از ویتامین های تقویتی برای افزایش و بازگشت قوای بدنی استفاده شود.

عوارض انجام درمان های سنگ حالب چیست؟

درمان سنگ حالب معمولا فاقد عوارض است، ولی در مواقعی ممکن است درمان موفقیت آمیز نبوده و قسمتی از سنگ دفع نگردد. در این صورت باید نسبت به درمان مجدد اقدام نموده و یا روش درمانی را تغییر دهیم.

هزینه درمان سنگ حالب چقدر است؟

درمان سنگ حالب جز درمان های کم هزینه است و اغلب با بیمه تکمیلی در بیمارستان های دولتی و خصوصی انجام می شود. همچنین عمل سنگشکن با استفاده از بیمه خدمات درمانی و تامین اجتماعی به صورت رایگان در بیمارستان دولتی قابل انجام است. البته توجه داشته باشید که هزینه نهایی درمان سنگ حالب به عوامل مختلفی از جمله نوع درمان (جراحی یا غیر جراحی)، نوع بیمارستان، دستمزد پزشک و هزینه آزمایشات بستگی دارد.

کلام آخر

در آخر توصیه می شود که سنگ در داخل کلیه و قبل از وقوع انسداد درمان شود. در مواردی که بیمار از وجود سنگ بی اطلاع باشد و سنک کلیه تبدیل به سنگ حالب گردیده، ضروری است که هرچه سریع تر در خصوص درمان اقدام گردیده و در مراحل بعدی با انجام تحرک و رژیم غذایی مناسب و چک آپ هایی در فواصل زمانی معین از ابتلا مجدد به این بیماری جلوگیری نمود. در صورت مشاهده علائم سنگ حالب به بهترین متخصص اورولوژیست مراجعه کرده و پس از تشخیص برای درمان اقدام کنید.