فیموزیس چیست و چگونه درمان می شود؟

فیموزیس (phimosis) یا فیموز یکی از بیماری های آلت تناسلی است که در آن پوست ختنه گاه نمی تواند به عقب کشیده شود. این وضعیت در برخی از بزرگسالان و کودکانی که ختنه نشده اند رخ می دهد، اما در پس از رشد کودک از بین می رود. فیموز یک بیماری آلت تناسلی است که. اگر فیموز دارید،. ممکن است به نظر برسد که آلت تناسلی شما حلقه هایی در اطراف نوک خود دارد. داشتن فیموز لزوماً یک مشکل نیست و تنها زمانی مشکل ساز می شود که علائم و نشانه هایی را ایجاد کند. اما علل و علائم این بیماری چیست؟ تفاوت فیموزیس و پارافیموزیس در چیست؟ به منظور آشنایی بیشتر با بیماری فیموز و درمان آن تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

فیموزیس چیست؟

فیموزیس بیماری است که در آن پوست ختنه گاه نمی تواند از اطراف نوک آلت تناسلی مرد عقب کشیده شود و سفت است. این مشکل در پوست ختنه گاه در نوزادان پسری که ختنه نمی شوند معمول است، اما معمولاً از ۳ سالگی دیگر مشکل ایجاد نمی کند. عارضه فیموز در حدود ۵۰ درصد از پسران ۱ ساله و تقریباً ۹۰ درصد از کودکان ۳ ساله دیده می شود که کاملا طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی کند. در حالی که فیموز در کمتر از ۱ درصد از نوجوانان بین ۱۶ تا ۱۸ سال اتفاق می افتد.

فیموزیس می تواند به طور طبیعی اتفاق بیفتد یا در نتیجه ایجاد زخم باشد. پسران جوان ممکن است نیازی به درمان فیموزیس نداشته باشند، مگر اینکه در ادرار کردن اختلال یا علائم دیگری ایجاد کند. البته شایان ذکر است که با بالا رفتن سن، ممکن است این بیماری نیاز به درمان بیشتری داشته باشد. همچنین باید به یاد داشته باشید که سرعت رشد هر کودک متفاوت است. بنابراین، اگر یکی از فرزندان پسر شما به فیموزیس مبتلا باشد، هیچ دلیلی وجود ندارد که سایر پسران شما به همین وضعیت مبتلا شوند.

علت فیموزیس چیست؟

فیموزیس می تواند به طور طبیعی رخ دهد، اما علت اصلی ابتلا در برخی از پسران مشخص نیست. در شرایط فیموز پوست ختنه گاه قبل از آماده شدن به زور جمع می شود. این عارضه می تواند به پوست آسیب برساند و باعث ایجاد زخم شود، در نتیجه جمع شدن پوست ختنه گاه دشوارتر شود.

التهاب یا عفونت پوست ختنه گاه یا سر آلت تناسلی مرد (گلنس) ممکن است باعث فیموزیس در پسران یا مردان شود. بالانیت (التهاب کلاهک آلت تناسلی) گاهی اوقات نتیجه عدم رعایت بهداشت یا عفونت پوست ختنه گاه است. یکی از عفونت هایی که می تواند به التهاب کلاهک آلت تناسلی منجر شود ، اسکلروزوس نام دارد. این یک بیماری پوستی است که ممکن است در اثر پاسخ ایمنی غیر طبیعی یا عدم تعادل هورمون ایجاد شود. علائم می تواند شامل لکه های سفید یا لکه هایی روی پوست ختنه گاه باشد و ممکن است پوست با خارش و زخم همراه باشد.

به طورکلی، مهمترین دلایل ایجاد فیموزیس، به ویژه در جوانان و بزرگسالان، عبارتند از:

• عفونت های مکرر دستگاه ادراری
• عفونت پوست ختنه گاه
• دست زدن مکرر به پوست ختنه گاه
• ترومای پوست ختنه گاه
• عفونت های مقاربتی
• بیماری پوستی های پوستی مانند اگزمای طولانی، پسوریازیس، لیکن پلان و اسکلروزوس

علائم فیموزیس

علائم اصلی فیموزیس عدم توانایی جمع شدن پوست ختنه گاه تا ۳ سالگی است. پوست ختنه گاه معمولاً با گذشت زمان شل می شود، اما این روند در بعضی از پسران بیشتر طول می کشد. تقریباً در سن ۱۷ سالگی، یک پسر باید بتواند پوست ختنه گاه خود را به راحتی جمع کند. از دیگر علائم رایج فیموزیس، تورم پوست ختنه گاه هنگام ادرار است. همچنین، فیموز ممکن است در حین رابطه جنسی، باعث درد، شکاف پوست یا کمبود حس شود. همانطور که اشاره شد، فیموز می تواند در اثر التهاب کلاهک آلت تناسلی (بالانیت) و عفونت ایجاد شود. علائم عفونت و التهاب کلاهک آلت تناسلی عبارتند از:

• درد، خارش و بوی بد
• تغییر در رنگ پوست
• قرمزی و تورم
• تجمع مایع غلیظ
• درد هنگام ادرار کردن

درمان فیموزیس

معاینه بدنی و بررسی علائم در پسران معمولاً برای تشخیص فیموزیس یا یک بیماری زمینه ای مانند بالانیت کافی است. درمان بالانیت یا نوع دیگری از عفونت معمولاً با نمونه از پوست ختنه گاه شروع می شود تا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد. عفونت باکتریایی به آنتی بیوتیک نیاز دارد، در حالی که عفونت قارچی ممکن است به پمادهای ضد قارچی نیاز داشته باشد.

اگر عفونت یا بیماری دیگری نباشد که باعث فیموزیس شود و به نظر برسد که تنگی پوست ختنه گاه وخیم شود، ممکن است چندین گزینه درمانی در دسترس باشد. بسته به شدت عارضه، عقب دادن ملایم پوست ختنه گاه به صورت روزانه ممکن است برای درمان مشکل کافی باشد. می توان از یک پماد استروئیدی موضعی برای نرم شدن پوست ختنه گاه و راحت تر جمع شدن آن استفاده کرد.

این پماد به مدت چند هفته در دو نوبت در روز در اطراف کلاهک آلت و پوست ختنه گاه ماساژ داده می شود. در موارد جدی تر، ختنه یا یک روش جراحی مشابه ممکن است لازم باشد. اگر کودک یا نوجوان به التهاب لاهک آلت تناسلی مکرر، عفونت ادراری یا سایر عفونت ها مواجه می شود، ممکن است نیاز به ختنه داشته باشد. ختنه برداشتن کل پوست ختنه گاه است که در ایران معمولا در سنین نوزادی انجام می شود. اما برداشتن پوست ختنه گاه یا بخشی از آن در بزرگسالان تنها با عمل جراحی امکان پذیر است

تفاوت فیموزیس و پارافیموزیس

 بیماری پارافیموزیس نیز همانند فیموزیس می تواند هنگام جمع شدن پوست ختنه گاه ایجاد شود ، اما نمی تواند به حالت طبیعی خود برگردد. در این مورد ممکن است نیاز به مراقبت های پزشکی فوری داشته باشد. یکی از عوارض پارافیموزیس کاهش جریان خون در انتهای آلت تناسلی مرد است.

گزینه های درمانی پارافیموزیس مشابه موارد فیموزیس است. روغن زدن به پوست ختنه گاه ممکن است به کشیدن پوست ختنه گاه به عقب کمک کند. قبل از اینکه این درمان در خانه را امتحان کنید، باید آن را با یک متخصص اورولوژی در میان بگذارید. از پزشک بخواهید مارک ها و انواع پمادها یا لوسیون های بی خطر را به شما توصیه کند. اگر پارافیموزیس برای چندین ساعت ادامه یافته و موجب تغییر رنگ در پوست ختنه گاه یا درد شود، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

ختنه کامل یا ختنه جزئی می تواند نگرانی های جمع شدن پوست ختنه گاه را برطرف کند. حتماً درباره خطرات و مزایای این روش با یک پزشک صحبت کنید. ختنه نشدن، مرد را در معرض خطرات بیشتری از جمله HIV و سایر عفونت ها قرار می دهد. اگرچه پارافیموزیس در مقابل فیموزیس مشکلات جدی ایجاد می کند، اما فیموز نیز می تواند یک بیماری جدی و دردناک باشد. با این حال ، قابل درمان است و نتایج معمولاً بسیار خوب هستند. نکته اصلی این است که در صورت آشکار شدن علائم، به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

راه های پیشگیری از فیموزیس

اگرچه فیموز در برخی از افراد بدون دلایل نامشخص ایجاد می شود، اما علت اصلی این بیماری می تواند ناشی از عفونت باشد. به طور کلی، پیشگیری از علائم فیموز به رعایت بهداشت بستگی دارد. تمیز کردن آرام آلت تناسلی و زیر پوست ختنه گاه، با آب گرم، هر روز به جلوگیری از بروز علائم و مشکلات فیموز کمک می کند. همچنین این عمل، شل نگه داشتن پوست و جلوگیری از عفونت را تسهیل می کند.

همان طور که در بخش های قبلی اشاره شد، احتمال ابتلا به فیموز در مردان ختنه نشده بیستر از افراد ختنه شده است. لذا افرادی که به طور مکرر در معرض عفونت یا بالانیت هستید، ختنه توصیه می شود. همچنین، به مردانی که آلت تناسلی ختنه نشده دارند توصیه می شود پوست ختنه گاه را عقب بکشند و زیر آن را با آب گرم بشویید. استفاده از یک صابون ملایم یا بدون عطر، خطر عفونت را کاهش می دهد.

لازم به ذکر است که اکثر نوزادان پسر ختنه نشده دارای پوست ختنه گاه هستند که به دلیل اینکه هنوز به آلت تناسلی متصل است، عقب نمی نشیند. این پوست بین ۲ تا ۶ سالگی به طور طبیعی شروع به جدا شدن می‌کند، اگرچه ممکن است بیشتر طول بکشد. توجه داشته باشید که والدین نباید قبل از آماده شدن پوست ختنه گاه را به زور به عقب برگردانند، زیرا ممکن است دردناک باشد و به پوست ختنه گاه آسیب برساند.

کلام آخر

فیموز در نوزادان و کودکان نوپا ختنه نشده طبیعی است، زیرا پوست ختنه گاه هنوز به غده متصل است. این پوست بین ۲ تا ۶ سالگی به طور طبیعی شروع به جدا شدن می کند، هرچند ممکن است بعدا در حدود ۱۰ سالگی در برخی از پسران اتفاق بیفتد. درمان فیموزیس برای همه پسران به ویژه کودکان نیاز نیست. معمولا پس از مدتی این عارضه برطرف شده و مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند. اما اگر فیموزیس، به ویژه در جوانان و بزرگسالان سبب اختلال در نعوظ یا ادرار یا علائم دیگری شود، مراجعه به بهترین متخصص اورولوژی الزامی است.