کلیه ها دو اندام لوبیایی شکل هستند که به دیواره پشتی شکم متصل شده و در زیر دنده ها قرار می گیرند. وظیفه اصلی کلیه ها تصفیه کردن خون است و سم زدایی از بدن است. در برخی مواقع بر اثر رشد غیر قابل کنترل سلول ها توده هایی ایجاد می شود که ممکن است بدخیم یا خوش خیم باشند. تشخیص سرطان کلیه اغلب در مراحل اولیه دشوار بوده و تنها در مراحل پیشرفته یا گسترش بیماری ممکن است علائمی ظاهر شود. اما سوال اینجاست که علت به وجود آمدن توده های سرطانی در کلیه چیست؟ آیا سرطان کلیه کشنده است؟ آیا درمان قطعی برای سرطان بدخیم کلیه وجود دارد؟ به منظور آشنایی بیشتر با علل، علائم، روش درمان و انواع سرطان کلیه تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
عملکرد کلیه ها در بدن
کلیه ها یک جفت اندام لوبیایی شکل هستند که هر کدام به اندازه یک مشت هستند. آنها به دیواره پشتی فوقانی شکم متصل می شوند و توسط قفسه سینه تحتانی محافظت می شوند. یک کلیه درست در سمت چپ و دیگری درست در سمت راست ستون فقرات قرار دارد. بخش فوقانی و تحتانی هر کلیه گاهی اوقات قطب فوقانی و قطب تحتانی نامیده می شود .اندام کوچکی به نام غده فوق کلیوی در بالای هر کلیه قرار دارد. هر کلیه و غده فوق کلیوی توسط چربی و یک لایه نازک فیبری به نام فاسیای Gerota احاطه شده است. وظیفه اصلی کلیه ها حذف آب اضافی، نمک و مواد زائد از خون وارد شده از شریان های کلیوی است به شکل ادرار از بدن خارج می شود. ادرار در مرکز هر کلیه در ناحیه ای به نام لگن کلیه جمع شده و سپس از طریق لوله های باریک بلندی به نام حالب از کلیه ها خارج می شود . حالب ها، اندامی هستند که ادرار تا زمانی که شما ادرار کنید ذخیره شده و در نهایت به مثانه منتهی می شوندبه طورکلی وظایف کلیه ها در بدن عبارتند از:
- سم زدایی وتصفیه خون
- متعادل کردن مایعات
- حفظ سطح الکترولیت ها (به عنوان مثال ، سدیم ، پتاسیم ، کلسیم ، منیزیم ، اسید)
- خارج کردن سموم از بدن (به عنوان ادرار)
- کلیه ها با ترشح هورمونی به نام رنین که به کنترل فشار خون کمک می کنند.
- کلیه ها با ساختن هورمونی به نام اریتروپویتین به ایجاد گلبول های قرمز کافی در بدن کمک می کنند.
سرطان یا تومور کلیه چیست؟
تومور یا توده به رشد غیر عادی سلول ها در بدن اطلاق می شود. توده کلیه یا تومور ، یک ضایعه غیر طبیعی در کلیه است که برخی آن ها توده های کلیه خوش خیم (سرطانی نیستند) و برخی بدخیم (سرطانی) هستند.
از هر چهار توده کلیه یکی خوش خیم است. توده های کوچکتر به احتمال زیاد خوش خیم هستند. توده های بزرگتر بیشتر سرطانی هستند. برخی از تومورها ممکن است به آرامی رشد کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است سریعتر رشد کرده یا تهاجمی تر باشند. تومورهای تهاجمی ممکن است خیلی سریع تشکیل ، رشد و گسترش یابند. بیشتر توده های کلیه ها (حدود ۴۰٪) توده های کوچک و موضعی است. موضعی به این معنی است که تومور گسترش پیدا نکرده است.
انواع تومورهای کلیه
همانطور که اشاره شد، تومورهای کلیه بر اساس نوع سلول به دو دسته غیرسرطانی (خوش خیم) و سرطان (بدخیم) تقسیم بندی می شوند.
تومورهای بدخیم کلیه (سرطانی)
تومورهای بدخیم کلیه انواع مختلفی دارد که مهمترین آن ها به شرح زیر است:
کارسینوم سلول کلیوی (RCC)
این نوع از سرطان که به عنوان سرطان سلول کلیه یا آدنوکارسینوم سلول کلیه شناخته می شود، از شایع ترین نوع سرطان های کلیه است. حدود ۹ مورد از هر ۱۰ سرطان کلیه، کارسینوم سلول کلیه هستند که ممکن است به صورت یک تومور منفرد در کلیه یا دو یا چند تومور در یک کلیه ایجاد شود. انواع مختلفی از RCC وجود دارد که عمدتاً بر اساس نحوه ظاهر سلول های سرطانی در آزمایشگاه است. دانستن نوع فرعی RCC می تواند عاملی در تصمیم گیری برای درمان باشد. همچنین، در تشخیص سرطان ناشی از یک سندرم ژنتیکی ارثی به پزشک کمک می کند.
کارسینوم سلول کلیوی سلول شفاف شایع ترین شکل کارسینوم سلول کلیه است. حدود ۷ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به RCC به این نوع سرطان مبتلا هستند. کارسینوم سلول های کلیوی سلول غیر شفاف نیز پس از کارسینوم سلول کلیوی سلول شفاف، دومین نوع سرطان شایع در کلیه به شمار می رود.
کارسینوم سلول انتقالی
از هر ۱۰۰ سرطان کلیه، حدود ۵ تا ۱۰ مورد آن سرطان سلولی انتقالی (TCCs) است که به عنوان کارسینوم یوروتلیال نیز شناخته می شود .کارسینوم سلول های انتقالی در خود کلیه شروع نمی شود، بلکه در پوشش لگنی کلیه (جایی که حالب ها به کلیه ها می رسند) شروع می شوند. این پوشش از سلول هایی به نام سلول های انتقالی تشکیل شده است و شبیه سلول هایی هستند که حالب و مثانه را پوشانده اند. سرطان‌هایی که از این سلول‌ها ایجاد می‌شوند، زمانی که در آزمایشگاه به دقت بررسی شوند، شبیه سایر سرطان‌های ادراری مانند سرطان مثانه هستند. همانند سرطان مثانه، این سرطان ها اغلب با سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی سرطان زا در محل کار مرتبط هستند.
تومور ویلمز (نفروبلاستوما)
تومور ویلمز تقریباً همیشه در کودکان ایجاد می شود. این نوع سرطان در بین بزرگسالان بسیار نادر است. برای اطلاعات بیشتر در مورد این نوع سرطان، تومور ویلمز را ببینید .
سارکوم کلیه
سارکوم کلیه نوع نادری از سرطان کلیه است که در رگ های خونی یا بافت همبند کلیه شروع می شود. آنها کمتر از ۱ درصد از کل سرطان های کلیه را تشکیل می دهند.
تومورهای خوش خیم کلیه (غیر سرطانی)
برخی از تومورهای کلیه خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. این بدان معنی است که آنها به سابر اندام های بدن متاستاز (گسترش) پیدا نمی کنند، اما هنوز هم می توانند رشد کنند و سبب بروز مشکل شوند. تومورهای خوش خیم با استفاده از بسیاری از درمان هایی که برای سرطان کلیه مانند جراحی قابل درمان هستند. انتخاب درمان به عوامل زیادی مانند اندازه تومور و اینکه آیا علائمی ایجاد می کند، تعداد تومورها، اینکه آیا تومور در هر دو کلیه باشد و سلامت عمومی فرد، بستگی دارد.
تومورهای خوش خیم کلیه انواع مختلفی دارند، اما شایع ترین نوع آن آنژیومیولیپوم است که اغلب در زنان ایجاد می شود. این نوع از تومورها می توانند به صورت پراکنده یا در افراد مبتلا به توبروس اسکلروزیس (یک بیماری ژنتیکی که بر قلب، چشم ها، مغز، ریه ها، کلیه و پوست نیز تاثیر می گذارد) ایجاد شوند. این تومورها از انواع مختلفی از بافت های همبند (رگ های خونی، ماهیچه های صاف و چربی) تشکیل شده اند. معمولا آن ها بدون علامت هستند و نیاز به درمان ندارند، اما در صورت ایجاد مشکلاتی مانند درد باید درمان شوند.
آنکوسیتوما (Oncocytoma) نوع دیگری از تومورهای خوش خیم کلیه هستند که شایع نبوده و گاهی اوقات می توانند بسیار بزرگ شوند. آنها بیشتر در مردان دیده می شوند و به طور معمول به سایر اندام ها سرایت نمی کنند، بنابراین جراحی اغلب آنها را درمان می کند.
چه عواملی باعث ایجاد توده های کلیه می شود؟
علت مشخصی برای ایجاد توده کلیه وجود ندارد. اما مواردی وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به تومور کلیه را افزایش دهد مانند:
- سیگار کشیدن
- چاقی ، رژیم غذایی نامناسب
- فشار خون بالا
- افرادی که دیالیز کلیه انجام می دهند.
- قرار گرفتن در محل کار در معرض مواد شیمیایی خاصی
- وراثت ، که حدود ۴-۶ مورد از موارد سرطان کلیه را تشکیل می دهد.
حقایق اساسی در مورد سرطان کلیه
سرطان کلیه یکی از ۱۰ سرطان شایع در ایالات متحده است که هر ساله بیش از ۷۶۰۰۰ مورد جدید تشخیص داده می شود. مردان بیشتر از زنان مبتلا به سرطان کلیه تشخیص داده می شوند. سرطان کلیه در هر نژادی دیده می شود، اما بیشتر در افراد آفریقایی آمریکایی ها ، سرخپوستان آمریکایی و بومیان آلاسکا دیده می شود. شما می توانید در هر سنی به سرطان کلیه مبتلا شوید اما در افراد مسن (افراد بالاتر از ۷۵ سال) شیوع بیشتری دارد. هرچه سرطان کلیه زودتر تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن بیشتر است.
سرطان کلیه چه علائمی دارد؟
بیشتر توده های کلیه در مراحل اولیه علائمی ندارند. اگر علائمی وجود داشته باشد ، به احتمال زیاد شامل موارد زیر است:
- هماچوری (خون در ادرار)
- درد پهلو بین دنده ها و باسن
- کمردرد یک طرفه (که در اثر ضربه نباشد) که برطرف نمی شود
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزنی که ناشی از رژیم نباشد.
- تب که در اثر عفونت ایجاد نشده و از بین نرود
- کم خونی (تعداد گلبول های قرمز خون پایین)
توجه داشته باشیددر برخی موارد این علائم می توانند نشانه عفونت ادراری یا سنگ کلیه باشند.
تشخیص سرطان کلیه
بیش از نیمی از توده های کلیه به طور تصادفی یافت می شوند. اغلب آنها در طی غربالگری عمومی یا هنگام مراجعه به پزشک در مورد مشکل دیگر تشخیص داده می شوند. اگر پزشک عمومی فکر می کند ممکن است به مشکلات کلیوی مبتلا شوید ، ممکن است شما را به یک متخصص ارولوژی بفرستد. اورولوژیست پزشکی است که متخصص سیستم ادراری است.
هیچ آزمایش آزمایشگاهی معمول برای یافتن توده های کلیه وجود ندارد. ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی شما ممکن است از آزمایشات زیادی برای کمک به اطلاعات بیشتر در مورد کلیه های شما استفاده کند. در اینجا چند تست و روش وجود دارد که معمولاً انجام می شوند:
- معاینه فیزیکی فرد و بررسی پرونده پزشکی
- (CMP) برای بررسی عملکرد اندام
- تست خون (CBC) برای بررسی خون از نظر علائم بیماری
- تجزیه و تحلیل ادرار برای بررسی عفونت ، خون و پروتئین در ادرار
- سطح کراتینین سرم یا سایر آزمایشات عملکرد کلیه برای بررسی اینکه کلیه ها از مواد زائد خلاص می شوند یا خیر
- سونوگرافی برای گرفتن تصاویر از کلیه های شما
- سی تی اسکن و MRI برای کمک به تشخیص و مرحله بندی توده های کلیه
- اسکن استخوان و عکسبرداری از قفسه سینه برای تشخیص میزان گسترش سرطان
- بیوپسی توده کلیه برای کمک به بیمار در یافتن نوع تومور
درجه بندی و مرحله بندی تومور کلیه
میزان گسترش سرطان و گرید آن تشخیص می دهد که سلولهای سرطانی در بدن چقدر مهاجم هستند. گرید یک خفیف ترین و گرید چهار شدیدترین نوع سرطان کلیه است. هرچه سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود شانس نجات فرد افزایش می یابد. در این موارد با خارج کردم تومور و پرتودرمانی می توان جان بیمار را نجات داد.
روش های درمان سرطان کلیه
گزینه های مختلفی برای درمان وجود دارد. در صورت ابتلا به سرطان ، تمام گزینه ها بررسی شده و تیم پزشکی برای کمک به بیمار بهترین روش را انتخاب می کنند. به طورکلی مهمترین درمان هایی که برای تورموهای بدخیم کلیه به کار گرفته می شود، عبارتند از:
- دارودرمانی
- جراحی
- پرتودرمانی
- ایمونوتراپی
- شیمی درمانی
- آمبولیزاسیون شریانی
- پرتودرمانی
بسته به مرحله سرطان و عوامل دیگر، انواع مختلف درمان ممکن است به طور همزمان ترکیب شوند یا یکی پس از دیگری مورد استفاده قرار گیرند. برخی از این درمان‌ها همچنین می‌توانند به عنوان درمان تسکینی استفاده شوند، زمانی که نتوان تمام سرطان را حذف کرد. درمان تسکینی به منظور تسکین علائمی مانند درد است، اما انتظار نمی رود که سرطان را درمان کند.
سخن پایانی
همان طور که در طول مقاله اشاره شد، تومورهای خوش خیم یا بدخیم کلیه در مراحل اولیه بدون علامت هستند، اما معمولا در اثر رشد و گسترش بیماری علائمی در فرد ظاهر می شود. به همین علت به افرادی که سابقه سرطان در خانواده یا عوامل خطرساز که احتمال سرطان را افزایش می دهد، توصیه می شود به بهترین متخصص اورولوژی در اهواز مراجعه کنند. به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام و شروع درمان به موقع می تواند از گسترش سرطان به سایر اندام ها جلوگیری کرده و شانس درمان را در بیمار افزایش دهد.
سلام .مادر من بادرد کلیه به پزشک مراجعه کرد وبا دادن سونو مشخص شد که یه توده ۸در ۵ میلیمتر در کلیه راست دارن که زده بود به نفع انژیومیولیپوم هست.خواهشا راهنمایی کنید که خطرناکه یا نه.مرسی
سلام.خیر فقط پیگیری سالیانه