کیسه‌ی بیضه لایه‌ای از بافت پوست می‌باشد که بیضه‌ها را نگه می‌دارد. علاوه بر این رگ های خونی و سیاهرگ‌هایی که خون را به غدد تولید مثل انتقال می‌دهند نیز در این کیسه قرار دارند. ناهنجاری‌های سیاهرگ در کیسه‌های بیضه منجر به ایجاد واریکوسل خواهد شد. این حالت در واقع به علت بزرگ تر شدن سیاهرگ ها در درون کیسه‌ی بیضه ایجاد می‌شود. واریکوسل فقط در کیسه‌ی بیضه رخ می‌دهد و مشابه رگ‌های واریس که در پاها ایجاد می‌شوند است.
این حالت منجر به کاهش تعداد اسپرم ها و کاهش کیفیت آن‌ها شود، در برخی افراد حتی موجب ناباروری نیز خواهد شد. انقباض بیضه ها نیز از دیگر مشکلاتی است که رخ خواهد داد. این عارضه به نسبت شایع است و در بزرگسالان در ۱۵ درصد موارد و در نوجوانان در ۲۰ درصد جمعیت مردان دیده شده‌اند. بیشترین سن بروز آن‌ها در ۱۵ تا ۲۵ سالگی است. واریکوسل اغلب در دوره‌ی بلوغ شکل می‌گیرند و در سمت چپ کیسه‌ی بیضه بیشتر دیده می‌شوند. ساختار بیضه‌ی راست و چپ عینا مشابه هم نیست. این عارضه می تواند در هر دو بیضه نیز باشد اما بسیار نادر است. در تمام موارد نیز این عارضه بر روی باروری مردان تاثیر گذار نیست.
دلایل ایجاد واریکوسل
هر بیضه با ریسمان اسپرمی به سمت بالا نگه داشته شده است. این ریسمان، اعصاب و عروق مرتبط به بیضه را نیز در خود دارد. در عروق خونی سالم، یک دسته از رگ ها وظیفه خبررسانی به بیضه را دارند و سایر رگ ها خون را به قلب باز می‌گردانند. گاها خون در رگ ها به خوبی حرکت نکرده و در نتیجه در آن محل رگ ها متورم شده و تدریجا واریکوسل ایجاد می‌شود. عوامل پیشگیری و افزایش دهنده ایجاد این عارضه هنوز در حال تحقیق است و علت شناخته شده ای ندارد.
نشانه‌های واریکوسل
فرد ممکن است علامت خاصی نداشته باشد و یا نشانه‌هایی مشابه موارد زیر را داشته باشد:
- احساس گره در یکی از بیضه ها
- التهاب در کیسه‌ی بیضه
- رگ‌های پیچ خورده یا برم کرده که با چشم قابل دیدن هستند و شبیه کرم به نظر می‌رسند.
- درد تیر کشنده و عود کننده در کیسه‌ی بیضه
عوارض احتمالی واریکوسل
این مشکل روی باروری مردان احتمالا اثر بگذارد و در ۳۵ تا ۴۴ درصد مردانی که ناباروری اولیه دارند نیز این عارضه دیده شده است. در ۴۵ تا ۸۱ درصد مردانی که ناباروری ثانویه دارند نیز واریکوسل مشاهده شده است. ناباروری اولیه به این معنا است که با یک سال تلاش زوج قادر به فرزند آوری نشده اند اما ناباروری ثانویه مربوط به زوجین است که دارای یک فرزند هستند اما مجدد قادر به فرزند آوری نیستند.
شیوه‌ی تشخیص واریکوسل
بعد از معاینه‌ی جسمی توسط بهترین جراح واریکوسل این اختلال قابل تشخیص است. واریکوسل در حالت نشسته قابل معاینه دقیق یا دیده شدن ممکن است نباشد و پزشک در هر دو حالت بیضه ها را ارزیابی می‌کند. استفاده از تست فراصوت یا ultrasound برای ارزیابی عروق نیز می تواند جزئیات بیشتری را در اختیار پزشک قرار دهد. زمانی که این عارضه تشخیص داده شد به سه درجه تقسیم بندی می‌شود (از ۱ تا ۳ درجه بر اساس بزرگی گره داخل بیضه). اندازه‌ی آن لزوما روی روند درمان اثر ندارند بلکه میزان تاثیر واریکوسل تعیین کننده‌ی درمان است.
شیوه‌های درمان واریکوسل
همیشه درمان این مشکل ضرورتی ندارد، بلکه در مواردی که عوارضی ایجاد شده باشد مشابه درد، تحلیل بیضه‌ها و ناباروری.
هدف جراحی بیضه ها در این موارد انتقال جریان خون به دیگر رگ های سالم است. در مردانی که علت ناباروری به این مشکل برمی‌گردد معمولا با درمان آن کیفیت اسپرم ها افزایش یافته و مشکل ناباروری کاهش می‌یابد.
درمان واریکوسل معمولا خطر اندکی داشته که در پایین به آن‌ها اشاره شده است:
- جمع شدن مایعات در اطراف کیسه‌ی بیضه
- برگشت مجدد واریکوسل
- عفونت
- آسیب به عروق
روش های درمانی شامل:
- جراحی باز: این درمان معمولا تحت بیهوشی یا بی حسی موضعی انجام می‌شود. جراح معمولا از طریق کشاله ی ران انجام می شود، در برخی موارد نیز از قسمت پایین شکم این جراحی صورت می‌گیرد. پیشرفت هایی که در زمینه‌ی این جراحی صورت گرفته سبب شده تا عوارض آن به شدت کاهش یابند. برای مثال یک نمونه از این پیشرفت ها استفاده از میکروسکوپ در حین جراحی می باشد. در این نوع درمان ممکن است پس از دو روز به فعالیت‌های عادی باز گردید و ورزش ها و فعالیت های سنگین تر حدود دو هفته بعد می تواند شروع شود. درد پس از این جراحی نیز خفیف است و ممکن است تا چند روز ادامه داشته باشد. برای کاهش درد پزشک فرد مسکن تجویز کرده و علاوه بر این، فرد نباید رابطه‌ی جنسی برای یک دوره‌ی زمانی داشته باشد. افزایش کیفیت اسپرم ها پس از این جراحی چندین ماه طول می‌کشد. علت این امر این است که سه ماه برای تولید اسپرم های جدید زمان نیاز است. در شیوه‌های جراحی با میکروسکوپ نرخ موفقیت عمل بسیار بالاتر از شیوه‌های دیگر جراحی است.
- جراحی لاپاروسکوپیک: جراح برش کوچکی روی شکم ایجاد کرده و ابزار کوچکی را از طریق این مجرا وارد می کند تا عارضه‌ی درون بیضه را مشاهده کرده و اصلاح کند. این شیوه نیز با بیهوشی انجام می‌گیرد.
- استفاده از رگ‌های زیر جلدی: رادیولوژیست یک لوله را از طریق رگ کشاله‌ی ران یا گردن عبور می‌دهد تا از طریق آن ابزار مختلف را عبور دهد. رگ های متورم در مونیتور دیده شده و پزشک قطعاتی به نام coil یا موارد دیگری را به درون رگ آزاد می‌کند تا در جریان خون رگ مورد نظر تداخل ایجاد کند تا حالت تورم رگ از بین برود. این شیوه به اندازه‌ی جراحی کیسه‌ی بیضه صورت نمی‌گیرد ولی به نسبت آن کمتر تهاجمی می باشد. بعد از استفاده از این شیوه بعد از دو روز می‌توانید به سر کار باز گردید و پس از ۱۰ روز ورزش را شروع کنید.
بعد از انجام این اقدامات درمانی، داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید و لباس‌های زیر ورزشکار و مناسب بپوشید تا درد این ناحیه نیز کاهش یابد. پوشیدن لباس های زیر تنگ باعث کمتر شدن ناراحتی در بیضه ها و جلوگیری از بیشتر شدن درد می شود.
منابع:
- mayoclinic.org/diseases-conditions/varicocele
- healthline.com/varicocele
۰ دیدگاه